Prawa ucznia określone są w następujących dokumentach:

*       Konwencja o Prawach Dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych z dnia 20 listopada 1989 r., ratyfikowana przez Polskę dnia 30 kwietnia 1991 r. (Dz.U. Nr 120, poz. 526, 527).

* Ustawa o Systemie Oświaty z dnia 18 lutego 1991 r. (Dz. U. Nr 95, poz. 452 z późniejszymi zmianami).

RZECZNIK PRAW UCZNIA to nauczyciel, którego rola polega na przestrzeganiu praw i obowiązków ucznia, rozwiązywaniu konfliktów na płaszczyźnie uczeń-nauczyciel oraz nauczyciel-uczeń. Jest osobą ułatwiającą podmiotowe traktowanie uczniów w procesie dydaktyczno-wychowawczym.

JAK SKONTAKTOWAĆ SIĘ Z RZECZNIKIEM? - Najlepiej spotkać się z nim osobiście, bo w bezpośredniej rozmowie najłatwiej jest wszystko wyjaśnić. Można to zrobić nawet na przerwie i wtedy umówić się na spokojną rozmowę w dogodnym dla obu stron czasie.

W jakich sytuacjach należy zwrócić się do Rzecznika Praw Ucznia?

Działania Rzecznika zmierzają do ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbaniem oraz innym złym traktowaniem. Uczeń może zwrócić się do niego w celu uzyskania porady bądź wyjaśnienia, a także z prośbą o pomoc w prawach problematycznych, spornych i nietypowych. Rzecznik może interweniować nie tylko w przypadku indywidualnego dziecka, ale także całego zespołu — grupy uczniów, nawet całej klasy.

Jeśli w szkole zostało naruszone prawo ucznia, jeśli uczeń otrzymał np. karę niewspółmierną do zachowania, jeśli jest traktowany gorzej niż inni, niesprawiedliwie lub w sposób poniżający czy lekceważący, jeśli czuje się zagrożony ze strony swoich kolegów - może zgłosić się do Rzecznika.

Jaki jest tryb postępowania w sytuacjach problemowych?

Jeżeli wychowawca klasy nie interweniuje w zgłoszonej sprawie lub jego starania nie są skuteczne, uczeń może poprosić o pomoc Rzecznika Praw Ucznia, który, po dokładnym zapoznaniu się z problemem i opiniami zainteresowanych stron, będzie dążył do rozwiązania problemowej sytuacji. Rzecznik będzie pełnił funkcję mediacyjną między stronami w konflikcie, a spory będą rozwiązywane na zasadzie negocjacji, porozumienia i wzajemnego poszanowania. W przypadku braku rozstrzygnięcia kwestii spornej decyzję w przedmiotowej sprawie podejmie Dyrektor Szkoły.

O czym jeszcze uczeń powinien wiedzieć?

Wszystkie informacje uzyskane przez Rzecznika stanowią tajemnicę służbową.

Podstawą działania Rzecznika Praw Ucznia jest Statut Szkoły i Konwencja Praw Dziecka.

Zadania i rola Rzecznika Praw Ucznia w szkole:

• Przeciwdziałanie łamaniu praw ucznia w szkole;
• Zwiększenie świadomości prawnej młodzieży, rodziców, nauczycieli;
• Egzekwowanie i przestrzeganie przepisów prawnych dotyczących uczniów;
  • Reprezentowanie interesów uczniów przed Dyrekcją oraz Radą Pedagogiczną;
  • Świadczenie pomocy uczniom (jak korzystać z praw i szanować prawa innych);
  •  Informowanie uczniów o przysługujących im prawach i sposobie ich dochodzenia;
  •  Interwencja w razie naruszenia podstawowych praw ucznia i rozwiązywanie spraw spornych;
  •  Udzielanie pomocy uczniom zgodnie z ustalonym trybem postępowania;
  •  Informowanie stron konfliktu o podjętych przez siebie działaniach;
  •  Składanie corocznego sprawozdania ze swojej działalności przed Radą Pedagogiczną;

Sposoby działania Rzecznika:

• Załatwianie indywidualnych skarg;
• Udzielanie porad uczniom, rodzicom, nauczycielom dotyczących sposobów ochrony praw;
• Współpraca z psychologiem szkolnym i prawnikiem UM d/s edukacji;
• Wspólne wypracowywanie właściwych rozwiązań z Dyrekcją szkoły i Radą Pedagogiczną;
  

Uprawnienia Rzecznika:

• Działa według ustalonego trybu postępowania;
• Podejmuje działania na wniosek stron tzn. uczniów, nauczycieli, pracowników administracji i obsługi szkoły lub z własnej inicjatywy;
• Ma prawo do swobodnego działania w ramach obowiązujących regulaminów;
• Ma prawo proponowania nowych przepisów dotyczących uczniów;
• Ma obowiązek przedstawienia na forum Rady Pedagogicznej ewentualnych  problemów wynikłych w szkole w związku z nieprzestrzeganiem praw ucznia;
• Ma inicjować działania w szkole na rzecz upowszechniania praw dziecka i ucznia;
  

Tryb postępowania w kwestiach spornych uczeń - uczeń:

1.  zapoznanie się z opinią stron konfliktu,
2.  podjęcie mediacji ze stronami we współpracy z wychowawcą klasy,
3.  skierowanie sprawy do psychologa szkolnego w razie kłopotów z rozstrzygnięciem sporu,
4.  w dalszym trybie postępowania - zasięgnięcie opinii Rady Pedagogicznej,
5.  ostateczną decyzję o sposobie rozwiązania konfliktu podejmuje Dyrektor.

Tryb postępowania w kwestiach spornych uczeń - nauczyciel:

1.  zapoznanie się z opinią stron konfliktu,
2.  podjęcie mediacji ze stronami,
3.  zasięgnięcie opinii psychologa szkolnego,
4.  wystąpienie do Dyrektora Szkoły o podjęcie decyzji w sprawie, w przypadku trudności z rozstrzygnięciem sporu.

Pamiętaj - Rzecznik Praw Ucznia:

• To osoba, do której możesz się zwrócić w każdej problematycznej sprawie i poprosić o pomoc;
• Udostępni Ci regulaminy szkolne, pomoże je zinterpretować;
• Jest mediatorem w sytuacjach spornych, trudnych i nietypowych;

• Zachowuje całkowitą dyskrecję!
• Rzecznik ma prawo i możliwość ingerować w każdym przypadku, gdy naruszone zostaną prawa ucznia;
• Rzecznik ma prawo odstąpienia od podjęcia interwencji;
• Rzecznik pełni stałe dyżury;
• Pytania i wnioski uczniowie mogą zgłaszać osobiście lub wrzucić do skrzynki pytań lub wniosków. Aby Rzecznik mógł podjąć odpowiednie działania, każde pytanie lub wniosek muszą być podpisane przez ucznia (imię, nazwisko, klasa);